Tugla Nasil Uretilir ?
Tugla ve
kiremit tesislerinde teknolojinin adlandirilmasi; kurutma sistemine
(dogal kurutma-suni kurutma), uretim yontemine (emek yogun-teknoloji
yogun), otomasyona (otomatik-yari otomatik), hammadde isleme ve
sekillendirmeye (vakumlu-vakumsuz), pisirme sistemine (hoffman-tunel)
gore yapilmaktadir.
Turkiye'de teknolojinin
adlandirilmasi daha cok pisirme sistemine gore yapilmaktadir. Bu acidan
baktigimizda ulkemizde kullanilan en yaygin sistem Hoffman sistemidir.
Tunel firin sistemi ile calisan fabrika sayisi ise sinirlidir.
Zaman icinde bu
sistemler kendi iclerinde gecisler yasamis, karma birtakim teknolojiler
ortaya cikmistir. Hoffman pisirme teknolojisi yaninda suni kurutma
yapilmis, tunel firin teknolojisi dogal kurutma ile beslenmis, tunel
pisirme sistemi hoffman ile karma yapilarak kemertunel firin sistemi
gelistirilmistir.
Tugla ve kiremit uretim kademeleri incelenerek uretim yontemi daha iyi irdelenebilir:
1. Hammadde hazirlanmasi
2. Sekillendirme
3. Kurutma
4. Pisirme
5. Ambalajlama ve sevk
1.Hammadde Hazirlanmasi
Tugla ve
Kiremit uretiminde kullanilan killer, dogada genellikle rutubetli ve
plastik bir kivamda, bazen kuru ve toz haline getirilebilir bir
sekilde, bazen de kaya menseli olarak bulunur ve cikarilir. Dolayisiyla
dogadan elde edilen ve uretim tesislerine getirilen kil, gerek boyut
olarak gerekse bilesim olarak uygun ozelliklere sahip olmasi icin bir
dizi on hazirliktan gecmesi gerekmektedir.
Hammaddenin
islenebilirlik ozelligi kazanabilmesi icin once ogutme islemi
yapilmaktadir. Hammaddenin homojen bir malzeme olmasi, plastiklik ve
kohezyon ozelliklerinin gerceklesebilmesi icin iyice ufalanması ve ince
partikuller halini almasi gerekmektedir. Bu amacla cesitli makinalarla
icindeki iri taslar, copler ayiklanmakta (tas ayirici, vals, kollergang
vb.) ve istenilen dane capina kadar ogutulmektedir.
Ayrıca homojen
bir kil hamuru elde etmek icin, kilin yeterli miktarda su ile birlikte
ezilmesi ve karistirilmasi gerekmektedir. Kile azar azar su ilave
edildiginde plastikligi bir miktar artmaktadir. Su ilavesi ogutme
oncesinde yapilabildigi gibi, ogutme sonrasinda da yapilmaktadir.
Dinlendirme,
hammadde hazirlama asamalarinin en onemlisidir. Uretilen malzemenin
kalitesini etkileyen cok onemli bir unsurdur. Killerin tiksotropik
ozellikleri dolayisiyla yogurulmus camur dinlenme esnasinda direnc
kazanmaktadir. Dinlendirme islemi ogutme islemlerinden once veya sonra
yapilmaktadir.